Qərb standartları

Az qala elmi və nəzəriyyəni əvəz edən, yüklənmə xəstəliyinin qarşısını almaq qədər arxa planda saxlamağıan sərhədsiz internet və sosial şəbəkələr indi hər kəs “mütəxəssis” və “mütəxəssis” ekspertizasına çevrilib. Vəziyyət o dərəcəyə qədər ki, belə sarkazm və lağlağı belə analitik təhlil kimi təqdim olunur. Əslində dünyada bu cür mühitin qurulması qlobal güclərin geostrategiyalarının bilavasitə davamıdır. Çünki mövcud vəziyyətə nəzarət gücləndirici dərin analitika defisitli “məhsula” çevrilir, Qərb bu “məhsula” inhisarçısıdır. Təsadüfi deyil ki, Qərb mətn analitikanın standartlarını belə iddiasındadır. Müəyyən mənada bu məsələdə bizlərin də səhvləri az deyil. “Qərb standartları” ifadələri uzun müddət ərzində bizim ictimai şüurumuza o qədər dərin yeridilib ki, sanki bu “standartlardan” kənar nə varsa, bütün dünyanı uçuruma aparır. Halbuki təsir altına salmaq üçün mübarizədən vasitə kimi  istifadə edilməsinin müəllifi məhz Qərbdir. Dünyada son hadisələr baş verən hadisələr qeyd olunan təsbit edildi.

Bu fikirlər politoloq Asif Adilin “Qərb standartları” sərlövhəli məqalələrində yer alıb.

 AZƏRTAC məqaləni təqdim edir.

Tənqidləri qabaqlamaq prinsipial olaraq qeyd etməliyik ki, mövcud yanaşma əsla Qərbə qarşı olan texnologiyanın təzahürü deyil. Kiməsə qarşı olmaq Qərbin geosiyasətinin torlarına düşmək təşkil edir. Tam dayandırmaq, səlahiyyət verməklə yanaşmaq məsuliyyətli vətəndaşın müstəqilliyə, yuxarıdan yuxarı suverenliyə və yardım olduğu xalqın tarixinə hörmətin təzahürüdür.

Sirr deyil ki, təbii resursların tükəndiyi müasir dünyada ümumi rəqabət mühiti hökm sürür. Artıq o da hər kəsə aydındır ki, aşkar bu total rəqabət mühiti dünyanı “yeyir” və müstəqil olaraq müəyyən suverenliyini tükəndirir. Təbii sərvətlər məhdudlaşdıqca sosial münasibətlər daha da sərtləşir, beynəlxalq təşkilatlar “ikili standartlar” siyasətinin tətbiq edilməsi məsələsi daha da sərtləşir.

Qeydlər müstəvisində göstərilən tələblər ki, 30 il ərzində sənədlərə alınmış beynəlxalq təşkilatların müəyyən edilməsi Azərbaycan dövləti, Azərbaycan xalqı üçün böyük dərsdir və bu ağır dərsdən düzgün şəkildə çıxarılmalıdır. Dünya üçün münasibətlərin standartlarını müəyyən etmək iddiasında olan beynəlxalq təşkilatlar, ilk növbədə, müstəqil olaraq suverenliyini təmin etməniz kimi qoruyub saxlamaq lazımdır. Yalnız bu halda təşkilatlar obyektiv arbitr roluna iddialı ola bilər. Ölkələr arasında fəaliyyət göstərmə rolunu çoxdan unudan bu təşkilatlar münasibətlərini idarə etmək və müstəqil daxili siyasətə təsir etmək iddiasındadırlar.

Təbii ki, bu cür qərəzli siyasət yalnız müxtəlif manipulyasiyalar həyata keçirilə bilər. AŞPA-nın sonuncu siyasi simulyasiyaları da məhz təzyiq siyasətinin təzahürüdür. AŞPA qanunları və Azərbaycan üzrə məruzəçi Lise Christoffersenin tələbinə diqqət yetirin: “Bir neçə siyasi məhbusu azad etmək lazımdır… Siyasi partiyalar QHT və media ilə bağlı məhdudlaşdırıcı qanunları dəyişdirmək üçün məcburi bir fəaliyyət planı hazırlanmalıdır”.

Birincisi, hər bir vətəndaş obyektivliyi qorumaq və manipulyasiya torlarına düşmək üçün bilməlidir ki, “siyasi məhbus” ifadələri olduqca nisbidir, onun gedişatını müxtəlif şərhlər üçün açıqdır. Bu çox sayda qanun pozuntusuna görə istənilən şəxs rahatlıqla əldə edə bilər. Beynəlxalq qanunvericilikdə mövcud məsələlərdə olan boşluqlar konkret ölkəyə qarşı spekulyasiyalar üçün istifadə olunur. Problemi daha aydın etmək üçün kiçik bir problem aparaq. Qərb təklif edir ki, kömək edə bilər, qumbara olan şəxslər binaya daxil olakən ehtiyata, güclü qumbara partlamadan onlara təsir edə bilməz. Axı, qumbara partlayandan sonra gec olacaq? Bəs həmin şəxsləri təmin edən “qumbara” ilə təmin edilən səmərəli Qərb deyilmi? Prezident İlham Əliyevin öz çıxışlarında bəhs etdiyi ideoloji təhlükələr həmin “qumbaralar deyilmi?

İkincisi, onsuz da kökündən qərəzli olan: “Bir neçə siyasi məhbusu yaratmaq deyil” ifadəsinin azadu ona işarə edir ki, Qərb kimi “siyasi məhbus” enerjisi sonsuza qədər artıra bilər və bu siyahını siyasi alver aləti kimi istifadə etmək mümkündür. Başqa sözlə, siyasi məhbus “məsələləri” Qərb üçün artıq şantaj predmetinə çevrilib. Bəs həmin beynəlxalq təşkilatların tribunalarından bu günə qədər belə bir sual verilibmi ki, onlar hansı təşkilatlarda siyasi məhbus qərar veriblər?” Cavab olaraq əsla deyə bilməzlər ki, onlarda siyasi məhbus yoxdur. Çünki biz Qərbin şübhəli şəxs qismində dəfələrlə küçələrə çıxanlara qarşı zor tətbiq edərək həbslərə etiraz etmişik.

Lise Christoffersen sözləri, eyni zamanda, “qarın ağrısının” əsl səbəbi də ifşa edir: “Siyasi partiyalar, QHT-lər və media ilə bağlı məhdudlaşdırıcı qanunları Qərbə dəyişdirmək üçün məcburi bir fəaliyyət planı lazımdır”. İqtisadiyyat və inkişaf edilən siyasi dialoq mühiti iqtisadi inkişafa qədər manipulyasiya aləti kimi rahat istifadə siyasi partiya və QHT-ləri artıq itirirlər…

Əldə etdiyimiz suverenliyi göz bəbəyi kimi qorumalı, kimlərinsə “kirli” manipulyasiyalarına kimi istifadə edilməsinə imkan verməmək.