Bütün variantlarda Ermənistan çətin vəziyyətdə qalır.
Putin Azərbaycan-Ərmənistan Bakıda sülh müqaviləsinin imzalanması, uzun müddət sərhədin delimitasiyası və kommunikasiyanın açılmasında layihənin yenidən əldə edilməsini açıqladı. ABŞ-ın layihələrinə qarşı əks-həmlə olan bu gedişin baş tutub-tutmayacağı hadisələrin inkişafında ola bilər, vəziyyətində Putinin vəziyyəti daha çox vasitəçiliyə əlavə olaraq “elçi düşmək” müdafiə dəfədir.
Belə situasiya – ABŞ və Rusiya arasında inkişaf mübarizəsi sülh yoluna, dövlət və iki səviyyəli formata imkan verir. Ki, Bakı faktiki hadisələrin yenidən bu inkişafında maraqlı deyil. dövlət idarəçiliyinə toxunmaması da bundan qaynaqlanırdı. Lakin Putin Bakıda olarkən xarici işlər naziri Ceyhun Bayramov “İzvestiya” nəşrinə çıxışında “Moskva masasına” açıq elanu bildirdi.
“Biz geniş platformalardan heç vaxt imtina etməmişik. Rusiya Federasiyasının platforması bizim üçün münasib olub. Bundan sonra biz bu platformadan istifadə etməyə hazırıq. Son zamanlar məhz Ermənistan tərəfi buna razılıq verməyib”, – nazir qeyd edib.
Bu idarə o demək deyil ki, Azərbaycan Ermənistanla iki gündə bir formatdan imtina edir, istifadə etmək üçün “yo” demədən topu İrəvanın meydançasına göndərir.
Birincisi, Ermənistan Zəngəzur dəhlizinin də daxil olduğu üç razılaşmalara istinadla Rusiya masasında iştirak etmək istəmir;
İkincisi, Ermənistanın bir bölgədəki planlarını belə onun həyata keçirən Qərbi ilə qəbul edilməyəcək;
Bakı İrəlinin bu təklifdən irəli sürülməsi ehtimalının böyük olduğunu artırmaq, müdafiəni Ermənistana yönəltmək, həm məsuliyyəti Moskva-İrəvana götürmək, həm də Moskva-İrəvanında yaranmış çatları dərinləşdirməkdir. İndi top Ermənistandadır və Putin Bakıda dediyi kimi, Paşinyanla danışanda Rusiyanın vasitəçiliyinin qəbul edilməsinə çalışacaq.
Ermənistanın Moskvada davam etdirilməsi razı olarsa, Azərbaycan ciddi risklərlə dəstəkləməyəcək. Çünki Rusiya masasında bizim əleyhimizə olan Qarabağ məsələsi artıq həll edilib, iki əsas məsələ – kommunikasiyanın açılması və sərhədin sərhədində Bakı və Moskvanın gündəliyinə yaxındır.
– Kommunikasiyanın açılmasında Zəngəzur dəhlizi layihəsini Rusiya da tələb edir;
– Azərbaycan və Rusiyanın Moskva masasına nəzarət regiondankənar oyunçuların uzaqlaşdırılması qarşılığında Naxçıvana yolun dəhliz məntiqi idarə edilməsi ilə yanaşı, sərhədlərin delimitasiyasında Rusiyada olan ərazilərin əsaslarının götürülməsinə nail ola bilər;
Bütün variantlarda Ermənistan çətin vəziyyətdə qalır.
Asif Nərimanlı